Podróżując po świecie dużo bardziej jesteśmy narażeni na choroby zakaźne niż w naszym naturalnym środowisku, dlatego przed wyjazdem za granicę warto zaznajomić się z obowiązkowymi i zalecanymi szczepieniami w danym kraju. W tym tekście znajdziesz informacje dlaczego i na co warto się zaszczepić przed urlopem za granicą.
Dlaczego warto się szczepić?
Nasz układ odpornościowy uczy się całe życie i potrafi poradzić sobie ze znanymi wirusami i bakteriami. Natomiast wyjeżdżając do innego kraju nasz organizm styka się z odmienną florą bakteryjną, z którą jeszcze nie potrafi walczyć. I tak mój mąż, który wychował się w Meksyku nie ma najmniejszych problemów ze zjedzeniem pysznego taco od ulicznego sprzedawcy. Podczas gdy dla mnie to zabójstwo!
Często odwiedzane kraje mają również niższy standard sanitarny i warunki higieniczne niż ten, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. I nie mówię tutaj tylko o dalekich egzotycznych krajach. Także w takich krajach jak Włochy, czy Hiszpania może dopaść nas np. biegunka podróżnych, która może pokrzyżować nam urlopowe plany.
Szczepienia przed urlopem pozwalają zabezpieczyć się nie tylko przed dolegliwościami żołądkowymi, ale również przed poważnymi chorobami takimi jak tężec, czy wirusowe zapalenie wątroby typu B.
POBIERZ E-BOOK ZA DARMO
„45 hacków na tanie podróżowanie”
i przekonaj się, że podróże nie muszą kosztować miliony!
Pamiętasz czasy, kiedy to na polskich ulicach było mnóstwo bezdomnych psów i kotów? Bezdomne zwierzęta to stała część krajobrazu w krajach Azjatyckich, czy Ameryki Południowej. Niestety zwierzęta mogą przenosić groźne choroby takie jak np. wścieklizna. Przekonałam się o tym na własnej skórze. Tutaj możesz o tym więcej przeczytać.
Szczepienia przed zagraniczną podróżą uchronią nas nie tylko przed nieprzyjemnymi chorobami, ale mogą nawet uratować nam życie.
Międzynarodowa Książeczka Szczepień
Kto z was posiada Międzynarodową Książeczkę Szczepień tzw. „żółtą książeczkę”? Jeśli jej nie masz, to koniecznie sobie ją wyrób. Możesz zrobić to w każdym punkcie szczepień. W książeczce tej wpisywane są każde szczepienia. W niektórych krajach potrzebujesz ją do przekroczenia granicy.
Nie wszystkie szczepienia dają ochronę na całe życie. Niektóre trzeba powtarzać, więc dzięki tej książeczce będziesz miał przegląd wszystkich szczepień i nie przegapisz terminu „odświeżenia szczepionki”.
Na co warto się zaszczepić przed urlopem za granicą?
Jakie szczepionki warto uzupełnić przed podróżą zależy od wielu faktorów:
- Do jakiego kraju podróżujemy i na jak długo?
Np. podróżujący do krajów, gdzie grasuje żółta febra będzie musiał zaszczepić się na inne choroby niż turysta spędzający urlop w Chile.
- W jaki sposób będziemy podróżować i gdzie spać?
Np. turysta, który spędza urlop w hotelu może być jest mniej narażony na choroby zakaźne niż globtroter, który podróżuje z plecakiem i śpi w namiocie na łonie natury.
- Jaki jest nasz obecny stan zdrowia? Alergie i przebyte choroby?
Nie wszystkie szczepionki można podawać wszystkim pacjentom. Np. szczepionki żywe, czyli z osłabionymi szczepami drobnoustrojów, nie są wskazane osobom z obniżonym systemem immunologicznym i kobietom ciężarnym. Do tej grupy szczepionek należą szczepionki przeciw wirusom odry, ospy, świnki i różyczki, ale również przeciw żółtej febrze.
Jeśli cierpimy na alergie np. na kurze białko musimy również powiedzieć o tym lekarzowi.
Przegląd szczepionek dla podróżujących
Tężec, błonica, krztusiec
Szczepionka przeciw tężcowi, błonicy i krztuścu jest zalecana niezależnie od planowanych podróży zagranicznych.
Tężec występuje na całym świecie i możesz zarazić się nim w kontakcie z ziemią. Wystarczy małe skaleczenie, aby wirus ten wtargnął do twojego organizmu i zaatakował twój układ nerwowy. Odświeżać ją trzeba co 10 lat.
Błonica określana jest też jako dyfteryt. Jest ona ostrą i ciężką chorobą zakaźną, którą wywołują bakterie zwane maczugowcami błonicy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub nosicielem. Rzadziej błonicą można się zarazić przez kontakt z zakażonymi zwierzętami, takimi jak koty, psy i konie.
Szczepienia przeciw błonicy znacznie zmniejszyły ilość zachorowań na tą chorobę w Europie Zachodniej. Natomiast nadal zbiera ona żniwo w krajach Południowo-Wschodniej Azji, Południowego Pacyfiku, Bliskiego Wschodu, Afryki, Europy Wschodniej, a także Ameryki Środkowej.
Z upływem czasu odporność przeciw błonicy maleje, dlatego osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające co 10 lat.
Krztusiec to ostra zakaźna choroba układu oddechowego wywoływaną przez bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Obecnie w Polsce każdego roku rejestruje się około 5.000-7.000 zachorowań na krztusiec szczególnie o dorosłych, którzy zapominają o odświeżeniu szczepionki co 10 lat.
Wirusowe zapalanie wątroby, typ A i B
Wirusowe zapalenie wątroby typu A występuje przede wszystkich w krajach, w których panują złe warunki sanitarno-higieniczne. Do zakażenia dochodzi głównie drogą pokarmową poprzez brudne ręce, nie umyte owoce i skażoną wodę. Rzadziej poprzez kontakty seksualne czy skażony sprzęt medyczny.
Do rejonów o zwiększonym zagrożeniu zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu A należą między innymi kraje Europa Wschodniej, Basenu Morza Śródziemnego, Azji Środkowo-Wschodniej, Ameryki Południowej oraz Afryki. Zakażenia zdarzają się również w Polsce.
Podróżując do krajów z obniżonymi warunkami sanitarnymi należy spożywać pokarmy i napoje tylko z wiarygodnych źródeł lub po odpowiedniej obróbce. Uwaga na wodę butelkową, sprzedawaną na ulicy. Może się zdarzyć, że nieuczciwi handlarze napełniają butelki wodą z kranu.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B występuje w podobnych krajach jak WZW typu A. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z zakażoną krwią: niesterylny sprzęt medyczny – np. zakażone igły, ale również takie przedmioty jak szczoteczka do zębów, golarka itd. Do zakażeń może również dojść u fryzjera, kosmetyczki, czy w studiach tatuażu. Inne drogi zakażenia to częste kontakty seksualne, poród i infekcja przez łożysko w czasie ciąży.
Dur brzuszny i cholera
Dur brzuszny (tyfus) to ciężka ogólnoustrojowa choroba bakteryjna, którą wywołują Gram-ujemne pałeczki Salmonella enterica. Chorobą zarazić się można drogą pokarmową przez zanieczyszczoną wydalinami chorych lub nosicieli żywność i wodę.
W Polsce dzięki obowiązkowym szczepieniom choroba występuje sporadycznie. Kraje z wysokim ryzykiem zakażenia to Indie i Pakistan, Afryka, Dalekowschodnia Azja, Środkowy Wschód oraz kraje Ameryki Południowej i Środkowej.
Szczepionka przeciwko durowi brzusznemu zapewnia odporność na około 3 lata a szczepionka doustna na ok. 1 rok.
Cholera jest ostrą chorobą biegunkową wywoływaną przez bakterie tzw. przecinkowce cholery. Do zakażenia dochodzi podobnie jak w przypadku duru brzusznego poprzez spożycie wody lub produktów spożywczych zanieczyszczonych kałem osób chorych lub bezobjawowych nosicieli.
Obecnie najwięcej zachorowań na cholerę odnotowuje się w Afryce oraz Ameryce Południowej i Środkowej.
Szczepionkę podaje się doustnie i posiada skuteczność 85-90% w pierwszych 6 miesiącach po zaszczepieniu.
Żółta febra – nie dla wszystkich!
Żółta febra (żółta gorączka) to szczególnie niebezpieczna choroba wirusowa, która przenoszona jest poprzez ukąszenie zakażonego wirusami komara.
Szczepienie przeciwko żółtej febrze stanowi warunek wjazdu do wielu krajów Afryki np. Benin, Etiopia, Ghana, Kamerun, Kongo, Liberia, Mali, Niger, Nigeria, Republika Środkowoafrykańska, Senegal, Togo, Wybrzeże Kości Słoniowej, Kongo.
Szczepienie powinno być potwierdzone w Międzynarodowej Książeczce Szczepień, bez której nie przekroczymy granicy z wymienionymi krajami. Szczepienie przeciwko żółtej febrze wymagane jest także od osób przybywających do wielu krajów tropikalnych z rejonów występowania tej choroby (m. in. w Afryce, Azji, Ameryce Południowej i Środkowej). Jednorazowa dawka uodparnia na okres 10 lat.
Szczepionka przeciw żółtej febrze jest szczepionką żywą i dlatego nie jest wskazana osobom z obniżonym systemem immunologicznym (takim jak ja!). W takich przypadku konieczne jest zrezygnowanie z podróży do krajów objętych szczepieniem obowiązkowym lub z podwyższonym ryzykiem zachorowania na żółtą febrę.
Wścieklizna
Wścieklizna jest groźną, śmiertelną i nieuleczalną chorobą zakaźną. Do zakażenia dochodzi poprzez przeniesienie wirusa ze śliną do rany przez zwierzęta drapieżne jak np. lisy, jeże, wiewiórki, nietoperze, psy, niekiedy inne zwierzęta dzikie lub udomowione, które są zarażone wścieklizną (np. krowy, sarny, psy, koty). Należy również pamiętać, że wirusem wścieklizny można zarazić się poprzez kontakt ze śliną chorego zwierzęcia mając nawet płytkie zranienie czy otarcie naskórka lub zadrapanie.
Wścieklizna jest chorobą występującą na całym świecie, szczególnie w Azji i w Afryce, gdzie głównym źródłem zakażenia są bezdomne psy. O moich przebojach ze wścieklizną możesz przeczytać w tekście tutaj.
U osób wyjeżdżającym do rejonów endemicznego występowania choroby stosuje się szczepienie przedekspozycyjne. Obejmuje ono podanie trzech dawek według schematu WHO: dzień 0, 7, 21 lub 28. Dawkę uzupełniającą podaje się 12 miesięcy później. W celu zapewnienia ciągłości ochrony należy podać dawkę przypominającą co 5 lat. W razie ukąszenia u osoby uodpornionej (szczepionej w ciągu ostatnich 5 lat) podaje się dwie kolejne dawki szczepionki: w dniu pokąsania oraz 3 dni później.
Meningokokowe zapalenie opon mózgowych i Japońskie zapalenie mózgu
Zakażenia meningokokowe są wywoływane przez bakterie – dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zwane również meningokokami. Ryzyko zakażenia chorobą występuje głównie w Afryce Środkowej, ale przypadki zachorowań zdarzają się również w Azji i Ameryce Południowej.
Japońskie zapalenie mózgu jest chorobą wirusową, którą przenoszoną przez komary. Choroba występuje na subkontynencie Indyjskim, w południowo-wschodniej Azji oraz północno wschodniej Australii.
Przed podróżą do tych krajów przedyskutuj z lekarzem, czy w twoim przypadku warto się zaszczepić przeciw tym chorobom.
Kleszczowe zapalenie mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu to choroba zakaźna ośrodkowego układu nerwowego wywoływana przez wirusa z rodziny Flaviviridae. Do zakażenia dochodzi głównie przez ukąszenie zainfekowanego kleszcza. Zakazić możemy się również przez konsumpcję niepasteryzowanych produktów mlecznych od zakażonych zwierząt. Uwaga, choroba ta występuje również w Polsce, głównie w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim. Poza Europą chorobę spotkać można w krajach azjatyckich.
Szczepionkę przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu zaleca się osobom przebywających na terenach leśnych, łonie natury, śpiących pod namiotem.
Podstawowe szczepionki dla podróżujących
Jak widać chorób i szczepionek przeciw nim jest mnóstwo, ale nie dajmy się zwariować. Są szczepionki konieczne i mniej konieczne. Na co warto więc się zaszczepić przed urlopem? Z naszego podróżniczego doświadczenia warto mieć aktualne szczepienie przeciwko:
- tężcowi, błonicy i krztuścu (szczepionka trzy w jednym)
- wirusowemu zapalanie wątroby, typ A i B
- durowi brzusznemu
- wściekliźnie
A co z Malarią?
Malaria to najpowszechniejsza choroba pasożytnicza występująca w ponad stu krajach tropikalnych. Każdego roku odnotowuje się od 300 do 500 milionów nowych zachorowań. Przenoszą ją komary, głównie z rodzaju Anopheles. Do zakażenia może dojść także przez transfuzje krwi, zakażone igły i strzykawki oraz z matki na dziecko przez łożysko.
Niestety przeciwko malarii nie ma szczepionki, dlatego bardzo ważne jest zabezpieczanie się przed ukąszeniem komara (moskitera, repelenty, ubranie zakrywające ciało, przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach).
W niektórych przypadkach ma sens przyjmowania zapobiegawczo preparatów przeciwmalarycznych. Zdecydować o tym musi lekarz. Niektórzy podróżniczy szczególnie narażeni na zakażenie mają przy sobie tzw. lek stand-by, który przyjmują w razie zachorowania.
Kiedy zacząć szczepienia?
Odporność nabywa się w zależności od rodzaju szczepionki po paru tygodniach od szczepienia. Dlatego warto zwrócić się do Poradni Medycyny Podróży na co najmniej 8 tygodni przed planowaną podróżą.
Przegląd obowiązkowych i polecanych szczepień dla konkretnych krajów znajdziesz w pliku szczepienia, który pochodzi ze strony www.szczepieniadlapodrozujacych.pl
Ten tekst ma charakter orientacyjny i ma pomóc w planowaniu twojej podróży. Ostatecznie o tym, na co powinieneś się zaszczepić przed urlopem powinien zdecydować lekarz z poradni medycyny podróży.
Spodobał ci się mój tekst „Szczepienia w podróży, czyli na co warto się zaszczepić przed urlopem”?
Skomentuj poniżej, polub, podziel się nim z innymi.
Podróżniczka i autorka e-booków. Miłośniczka Karkonoszy, kultury meksykańskiej i natury. Uwielbia samodzielnie planować podróże. W jej repertuarze znajduje się 15-miesięczna podróż po Ameryce Północnej i Południowej, podróż dookoła Skandynawii oraz road tripy kamperem przez Norwegię, Australię i Kanadę.
